Historia bazy.
Baza AGRO, dziedzinowa bibliograficzno-abstraktowa baza danych (o charakterze pełnotekstowym – od roku 2011), jest tworzona od 1993 roku przez zespół autorski pracowników Biblioteki Głównej (od roku 2021 Biblioteki) i Centrum Informacji Naukowej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Od 1993 roku baza AGRO (wówczas bibliograficzna baza danych) była wydawana kwartalnie, początkowo na dyskietkach, następnie na CD-ROM w oprogramowaniu dla klienta CDS ISIS dla DOS. Dystrybutorem bazy i wydawcą była firma zewnętrzna tj. firma Madex z Poznania. W roku 1999 twórcy bazy zrezygnowali z usług firmy Madex, a Biblioteka Główna ówczesnej Akademii Rolniczej w Poznaniu stała się twórcą, wydawcą i dystrybutorem bazy AGRO. Biblioteka prowadziła szeroką kampanię promocyjną bazy w kraju i za granicą.
W roku 2003 Biblioteka zawiązała Konsorcjum AGRO, do którego przystąpiło 13 polskich uczelni i jeden samodzielny instytut naukowy. Dzięki Konsorcjum AGRO Biblioteka mogła zapewnić utrzymanie i rozwój bazy, chociaż opłaty uczestników Konsorcjum AGRO nie pokrywały w pełni poniesionych kosztów. Członkowie Konsorcjum AGRO otrzymywali rocznie 4 aktualizacje bazy. Biblioteka wydawała bazę na płytach CD-ROM w wersjach jednostanowiskowych i sieciowych w ramach LAN. Oprogramowanie stosowano zgodnie z wymaganiami poszczególnych członków Konsorcjum AGRO, to jest: oprogramowanie dla klienta CDS ISIS dla DOS oraz oprogramowanie WINISIS dla Windows. W Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu stworzono formę dostępu na przeglądarce WWW. Konsorcjum AGRO funkcjonowało do 2007 roku, kiedy to przystąpiono do współpracy z Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego, w Warszawie, dążąc do udostępniania bazy nieodpłatnie w całej Polsce wszystkim zainteresowanym w ramach WAN. Zrealizowano tę ideę w drugiej połowie 2008 roku i odtąd baza była dostępna w wersji testowej na platformie Biblioteki Wirtualnej Nauki. Pod koniec roku 2008 prace nad reorganizacją bazy zostały ukończone i od tej pory baza jest dostępna nieodpłatnie.
Baza zawiera opisy bibliograficzne (rekordy bazy) publikacji umieszczonych w polskich czasopismach naukowych, popularno-naukowych oraz fachowych, wydawanych w języku polskim i angielskim lub innych językach obcych, ze streszczeniami w języku polskim lub angielskim. Rozwija się sukcesywnie zarówno pod względem ilościowym i jakościowym, co wynika z coraz to nowych wyzwań informacyjnych. Na dzień 23 maja 2022 r. rejestruje 1102 tytuły czasopism naukowych, popularno-naukowych i fachowych z zakresu nauk przyrodniczych i rolniczych, które pokrywają spektrum polskich czasopism naukowych z tych dziedzin nauki. Szczegółowy zakres tematyczny bazy przedstawia się następująco: rolnictwo, leśnictwo, technologia żywności, nauka o żywieniu, dietetyka, choroby człowieka, roślin i zwierząt, hodowla zwierząt, hodowla roślin, technika rolnicza, melioracje, ogrodnictwo, technologia drewna, ergonomia, ochrona środowiska, ekologia, zootechnika, weterynaria, ekonomika rolnictwa, biotechnologia, biochemia, mikrobiologia, agroturystyka, przemysł drzewny, przemysł spożywczy, przemysł skórzany, przemysł chłodniczy, przemysł mięsny, przemysł fermentacyjny, przetwórstwo owoców i warzyw, przemysł piekarski i cukierniczy, inżynieria środowiska, integracja europejska wraz z ustawodawstwem unijnym, zarządzanie jakością, systemy jakości, organizacja przedsiębiorstw, zarządzanie organizacją, bezpieczeństwo żywnościowe, gospodarka żywnościowa, geodezja itp.
W systemie tworzenia i zapewnienia funkcjonowania bazy AGRO stosuje się język informacyjno-wyszukiwawczy o wyspecjalizowanych funkcjach, umożliwiający odtwarzanie treści i wyszukiwanie dokumentów na zapytanie użytkownika. Język informacyjno-wyszukiwawczy to wyrażenia zwane słowami kluczowymi, oparte na języku naturalnym, tworzone przez autorów rekordów bazy. Słowniki słów kluczowych (polski i angielski) są uporządkowane alfabetycznie, nie zawierają synonimów, są słownikami systematycznie kontrolowanymi przez redaktorów i są przyjazne dla użytkowników.
W dniu 21 września 2009 r. została podpisana Umowa o dofinansowanie Projektu pt.: "Rozbudowa i przekształcenie bibliograficznej bazy danych AGRO w bazę bibliograficzno abstraktową z wykorzystaniem oprogramowania YADDA", pomiędzy Ministrem Nauki i Szkolnictwa Wyższego, reprezentowanym przez Pana Grzegorza Żbikowskiego - Dyrektora Departamentu Systemów Informatycznych a Uniwersytetem Przyrodniczym w Poznaniu, reprezentowanym przez JM Prof. dr. hab. Grzegorza Skrzypczaka - Rektora Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz Panią Barbarę Gierszewską-Szrajber - Kwestora Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Projekt był realizowany w okresie od 1.01.2009 r. do 31.12.2013 r., a całkowity koszt realizacji wyniósł 4 852 298,00 zł.
W latach 2014 - 2015 Biblioteka Główna i Centrum Informacji Naukowej realizowała Projekt pt.: Adaptacja metadanych AGRO do Polskiej Bibliografii Naukowej i POL-indexu. Nr umowy: POIG 02.03.02-30-006/13. Dofinansowanie wyniosło 3 287 216,00 zł.
Od roku 2014 twórcy bazy przystąpili do przystosowywania opisów bibliograficznych bazy oraz dodawania do nich nowych elementów i wzbogacania metadanych dla potrzeb Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym POL-on, w szczególności dla jego modułu, jakim jest Polska Bibliografia Naukowa. Opisy bibliograficzne (rekordy bazy) artykułów z czasopism polskich zawierają obecnie, oprócz określonego normą opisu bibliograficznego, dodatkowe elementy, jak afiliacje autorów, streszczenia artykułów oraz bibliografię załącznikową. Do roku 2014 stosowano afiliację pierwszego autora, teraz dodaje się afiliacje wszystkich autorom, co pozwala na kompleksową ocenę jakości działalności naukowej polskich pracowników naukowych. Ponadto afiliacje stanowią element ewaluacji instytutów naukowych i uczelni przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Wzbogacanie walorów informacyjnych bazy AGRO realizowane było za pomocą dodawania do istniejących i nowo powstałych rekordów bazy abstraktów i literatury załącznikowej. Abstrakty (zarówno w języku polskim jak i angielskim) i bibliografia załącznikowa były dołączane do poszczególnych artykułów są skanowane z czasopism, następnie poddawane przekształceniu w dokument tekstowy za pomocą oprogramowania OCR (Optical Character Recognition). Jeżeli czasopismo było obecne w Internecie w postaci cyfrowej, wtedy zarówno abstrakty jak i bibliografia załącznikowa dołączana była do rekordów bazy bezpośrednio z wersji online, bez wykonywania skanowania. Wszystkie zniekształcenia liter poprawiane były „ręcznie” przez osoby realizujące dołączanie tych elementów do poszczególnych rekordów. Innowacyjnym elementem wprowadzania danych do bazy jest automatyzacja pobierania metadanych bezpośrednio od wydawców czasopism, przygotowane przez wydawców w odpowiednim formacie. Metadane nadesłane do twórców bazy są redagowane i zatwierdzane przez upoważnionych specjalistów (bibliotekarzy).
Dodawanie do rekordów bazy AGRO bibliografii załącznikowej publikacji umożliwiało wykorzystanie i zastosowanie tego elementu do określenia liczby cytowań dla potrzeb Polskiego Współczynnika Wpływu, a tym samym do stworzenia polskiego indeksu cytowań, jakim jest drugi moduł Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym POL-on, czyli POL-index. Baza AGRO od stycznia 2007 roku jest udostępniana na platformie Biblioteka Nauki, której operatorem jest Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego. Współpraca z Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego zapewnia zastosowanie ujednoliconych standardów w zakresie wprowadzania opisów bibliograficznych w aplikacji DeskLight, opartej na oprogramowaniu YADDA. W celu budowania i rozwoju Polskiej Bibliografii Naukowej i POL-indeksu konieczny był rozwój ilościowy bazy AGRO i jej bieżące utrzymanie. Posiadane wysokie kwalifikacje oraz ponad dwudziestoletnie doświadczenie twórców bazy pozwalały (pod warunkiem otrzymania dofinansowania) na dodawanie rocznie średnio od 45 000 do 50 000 rekordów.
Wydawcy czasopism nieustannie zgłaszali, i zgłaszają nadal, nowe tytuły, ze szczególną intensywnością od chwili ogłoszenia przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Komunikatu w sprawie kryteriów i trybu oceny czasopism naukowych z dnia 17 września 2012 roku. Baza AGRO znajdowała się na liście referencyjnych baz danych wymienionego powyżej Komunikatu w zakresie tematycznym: nauki ścisłe, przyrodnicze, medyczne i techniczne. Komunikat zawiera m. in. informacje, że: „indeksacja w bazach danych oznacza sklasyfikowanie czasopisma naukowego przynajmniej w jednej z baz referencyjnych, a w przypadku grupy nauk ścisłych, technicznych, medycznych i przyrodniczych przynajmniej w dwóch bazach, wymienionych w załączniku nr 2 do Komunikatu. Załącznik nr 2 do Komunikatu wymienia 34 bazy referencyjne, wśród nich znajduje się baza AGRO.
Od marca 2011 roku rozpoczęto rozwój bazy w kierunku bazy nie tylko bibliograficzno-abstraktowej ale także pełnotekstowej. Do maja 2022 r. podpisano ponad 100 umów z wydawcami czasopism, które na bieżąco są realizowane.
W roku 2013 zaprojektowano i wdrożono nowy layout strony internetowej bazy. Nowa konstrukcja graficzna pozwoliła na zwielokrotnienie możliwości wyszukiwawczych dla użytkowników poszukujących literatury na interesujący ich temat. Platforma Biblioteka Nauki pozwala na przeglądanie zawartości bazy według tytułów artykułów, nazwisk autorów, tytułów czasopism oraz słów kluczowych w języku polskim i angielskim. W interfejsie bazy umieszczone są dwa słowniki słów kluczowych: polski i angielski. Korzystając z bazy należy wybrać język. Można przeszukiwać bazę jednocześnie w dwóch językach używając operatora OR. Dużym udogodnieniem jest zawężanie tematu wyszukiwanych dokumentów poprzez użycie operatora AND. Przeszukując bazę AGRO według tytułów czasopism użytkownik ma wgląd we wszystkie indeksowane tytuły, roczniki, tomy i numery oraz artykuły. Nowymi elementami konstrukcji graficznej stały się: odpowiednia kolorystyka, walory dekoracyjne umożliwiające łatwiejsze poruszanie się w obrębie bazy i wprowadzenie logotypu AGRO. Ponadto wyniki wyszukiwania zaczęły ukazywać się w postaci listy skróconych opisów bibliograficznych wyszukanych artykułów, które następnie można było rozwinąć do pełnej wersji rekordu bazy poprzez opcje wydruku. Była to realizacja tzw. „przyjaznego programu”.
Te walory przyczyniły się do wzrostu ilości użytkowników z różnych sfer życia naukowego i społecznego, do wzrostu poziomu kształcenia studentów, kadry naukowej i pracowników organizacji gospodarczych. Stopień zainteresowania bazą AGRO był, i cały czas jest, bardzo wysoki, o czym świadczą przytoczone poniżej dane statystyczne wykorzystania bazy w latach 2012 i 2013. Liczba użytkowników unikatowych IP to w 2012 r. 6256 osób miesięcznie (przyjęto średnią liczbę użytkowników), np. w grudniu liczba użytkowników wynosiła 8838 osób. W styczniu 2013 r. zaobserwowano znaczny wzrost wykorzystania bazy, średnia miesięczna (od stycznia do marca) zamknęła się liczbą 12 160 miesięcznie unikatowych IP. Liczba ta w roku 2013 była dwukrotnie wyższa, niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Liczba odwiedzin na stronie WWW bazy AGRO w 2012 r. wynosiła 258 046, od stycznia do marca 2013 r. odpowiednio 103 558. Odsłony na stronie tzn. ilość zapytań wysłanych przez przeglądarki do serwera WWW bazy w badanym okresie 2012 roku zamknęły się liczbą 15 449 281, zaś w 2013 roku, w okresie od stycznia do marca wyniosły 4 489 394. Liczba zrealizowanych zapytań przez serwer w omawianym okresie wyniosła odpowiednio: w roku 2012 - 11 477 704, w okresie od stycznia do marca 2013 r. - 3 412 744. Baza zapewniała, i zapewnia nadal, środowisku naukowemu w Polsce stały i bezpieczny dostęp do zaawansowanej infrastruktury informatycznej i komunikacyjnej oraz umożliwiała nowoczesnym jednostkom naukowym prowadzenie zaawansowanych aplikacji i działalności badawczej na poziomie odpowiadającym normom europejskim i światowym.
Działania podjęte przez BG w zakresie propagowania pełnych tekstów w bazie przyniosły nadspodziewanie duże rezultaty, możliwości w tym zakresie są praktycznie nieograniczone. Twórcy bazy są dumni i zaszczyceni, że wieloletnia praca nad utrzymaniem i rozwojem bazy przyczynia się do świetności polskiej nauki i rozsławiania jej osiągnięć za granicą.
Wszystkie rekordy (opisy bibliograficzne) bazy AGRO interpretowane są jako zasoby nauki, ponieważ tematycznie obejmują nie tylko publikacje naukowe, ale również opisy bibliograficzne wyników prac i badań naukowych, sporządzone według obowiązujących standardów oraz metodologii naukowej nauki, jaką jest bibliografia.
Baza AGRO stanowi zasób nauki w postaci cyfrowej. Tematycznie związana jest z szeroko rozumianymi naukami przyrodniczymi i rolniczymi. Przedmiotowy zasób tworzony jest według metodologii bibliografii, która jest jedną z dziedzin nauki. Wszystkie zawarte w bazie metadane i dane dotyczące publikacji naukowych, wyników badań naukowych, danych badawczych i prac naukowych służą identyfikacji dokumentów źródłowych, na podstawie których prowadzi się dalsze badania naukowe. Uzupełnieniem metadanych są artykuły z czasopism w formacie PDF.
agro.icm.edu.pl
yadda.icm.edu.pl
Kontakt:
Biblioteka i Centrum Informacji Naukowej
Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
ul. Witosa 45
61-693 Poznań
mgr Zofia Kasprzak
tel: 61-846-6206
tel. kom. 505-109-985
Oddział Informacji Naukowej UPP:
tel.: 61-848-7818
informacja.naukowa@up.poznan.pl
Lista tytułów czasopism indeksowanych w bazie Agro
Tytuły czasopism w bazie AGRO posiadające pełne teksty artykułów